Հոդվածի առանցքում

• Իրանի նախագահ Հասան Ռոհանին հայտարարել է, որ իր երկիրը շուտով կսկսի ուսումնասիրել և զարգացնել բարելավված ցենտրիֆուգներ` ուրանի հարստացման գործընթացն արագացնելու համար: «Մեր հետազոտությունների և զարգացման բոլոր սահմանափակումները կչեղարկենք ուրբաթ օրը», - ասել է Ռոհանին: Սա նշանակում է Իրանի կողմից 2015-ին ստորագրված միջազգային գործարքի երրորդ խախտումը: Գործարքով Իրանը համաձայնել էր սահմանափակել իր միջուկային ծրագիրը՝ տնտեսական պատժամիջոցները մեղմելու դիմաց:

Ուշադրությանն արժանի

• Նորմալ երկրներ. Արևելքը` կոմունիզմից 20 տարի անց
• Իրանը կքննարկի եվրոպական ուժերի, Չինաստանի և Ռուսաստանի հետ միջուկային համաձայնագրի փրկության հարցը
• Ադրբեջանի պահանջով իսրայելական ընկերության արտահանման լիցենզիան կասեցվել է

Թեհրանը հայտարարել է ուրանի հարստացումն արագացնելու ջանքերի մասին, ինչը տապալվող միջուկային գործարքի երրորդ խախտումն է: Իրանը եվրոպական երկրներին ավելի շատ ժամանակ տվեց պայմանագիրը փրկելու համար, ԱՄՆ-ը սահմանեց նոր պատժամիջոցներ:

Իրանի նախագահ Հասան Ռոհանին հայտարարել է, որ իր երկիրը շուտով կսկսի ուսումնասիրել և զարգացնել բարելավված ցենտրիֆուգներ` ուրանի հարստացման գործընթացն արագացնելու համար:

«Մեր հետազոտությունների և զարգացման բոլոր սահմանափակումները կչեղարկենք ուրբաթ օրը», – ասել է Ռոհանին:

Սա նշանակում է Իրանի կողմից 2015-ին ստորագրված միջազգային գործարքի երրորդ խախտումը: Գործարքով Իրանը համաձայնել էր սահմանափակել իր միջուկային ծրագիրը՝ տնտեսական պատժամիջոցները մեղմելու դիմաց:

Հուլիսին Իրանը հրաժարվեց գործարքով ստանձնած երկու այլ պարտավորություններից՝ թույլ տալով, որ հարստացված ուրանի պաշարները գերազանցեն 300 կիլոգրամի սահմանը և խախտելով ուրանի պաշարների մաքրության աստիճանը:

2015-ի գործարքը կնքվեց ԱՄՆ-ի և նրա դաշնակիցների մտավախություններից հետո, ըստ որոնց թեև Իրանը պնդում էր, որ իր միջուկային ծրագիրն ուղղված է քաղաքացիական օգտագործմանը, դրա իրական նպատակը ռազմական է: ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփն անցած տարի դուրս եկավ համաձայնագրից և կրկին պատժամիջոցներ սահմանեց:

Հինգշաբթի Լոնդոնում Իսրայելի վարչապետ Բենյամին Նեթանյահուն հանդիպել է Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Բորիս Ջոնսոնի հետ՝ աշխարհի առաջնորդներին կոչ անելով երկխոսություն չսկսել Իրանի հետ:

«Իրանի հետ բանակցություններ վարելու ժամանակը չէ: Հիմա ժամանակն է ճնշում գործադրել Իրանի վրա», – ասել է նա:

Ըստ Դաունինգ Սթրիթի խոսնակի, երկու վարչապետները համաձայնել են Իրանի միջուկային զենք ձեռք բերելը կանխելու անհրաժեշտության և Թեհրանի ապակայունացնող քաղաքականությանը վերջ տալու հարցում: Վարչապետ Ջոնսոնը շեշտել է երկխոսության անհրաժեշտությունը և դիվանագիտական լուծումը:

Նեթանյահուն Լոնդոնում նախատեսվում էր հանդիպել նաև ԱՄՆ պաշտպանության նախարար Մարկ Էսպերի հետ:

Եվրոպական տերությունները դեմ են արտահայտվել ԱՄՆ պատժամիջոցներին և  փորձել են պահպանել գործարքը, մասամբ փորձելով պաշտպանել Իրանին այդ պատժամիջոցների ազդեցությունից:

Իրանի նոր քայլերը կարող են չեղարկվել, եթե եվրոպական տերությունները պահեն իրենց խոստումները, ասել է Ռոհանին: Նա գործարքի կողմերին տվել է ևս երկու ամիս՝ իր պայմանները լիարժեք իրականացնելու համար, ասելով, որ եթե դա տեղի ունենա, Իրանը կվերադառնա համաձայնագրի իրագործմանը:

Իրանը հայտարարել է, որ կարող է կրկին լիովին պահպանել գործարքը, եթե հաստատվի Ֆրանսիայից 15 միլիարդ դոլարի վարկային գիծը, որը պետք է մարվի, երբ վերսկսվի նավթի արտահանումը:

ԱՄՆ-ը կտրականապես չի մերժել այդ գաղափարը:

Միաժամանակ, ԱՄՆ-ը սահմանեց նոր պատժամիջոցներ, այս անգամ թիրախավորելով այն ընկերություններին, նավերին և մարդկանց, որոնք կապեր ունեն Իրանի Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի և Հըզբոլլահի հետ: Վաշինգտոնը նշել է, որ այդ ցանցը նավթ է վաճառում պատժամիջոցների խախտմամբ և օգտակար է լինում Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադի ռեժիմին:

ԱՄՆ-ը նաև նախազգուշացրել է յուրաքանչյուրին, ով աշխատում է այս նոր սև ցուցակի սուբյեկտների հետ, որ նրանք ևս կարող են ենթարկվել պատժամիջոցների և 15 միլիոն դոլար պարգևավճար է առաջարկել այն տեղեկատվության համար, որը կխաթարի Իրանի Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի  ֆինանսական գործունեությունը: Սա ԱՄՆ-ի արշավի մի մասն է, որի նպատակն է Իրանին ստիպել նոր միջուկային գործարք կնքել և զսպել Թեհրանի տարածաշրջանային ազդեցությունը:

Հոդվածի բնօրինակն՝ այստեղ