Հայացք ներսից. ինչ են իրանցիները մտածում են ԱՄՆ-ի հետ դիմակայության մասին

Հոդվածի առանցքում

• Ցանկացած իրանցի, ում հետ խոսել եմ 10-օրյա այցի ընթացքում, կարծում է, որ ԱՄՆ-ի հետ պատերազմ չի լինի, չնայած լարվածությունը մեծացավ, երբ ԱՄՆ-ն Իրանին մեղադրեց Օմանի ծոցում նավթային տանկերների վրա հարձակման համար, բացի այդ Իրանը խփեց ԱՄՆ հետախուզական անօդաչու սարքը  Հորմուզի նեղուցում:

Ուշադրությանն արժանի

• Ստամբուլի քաղաքապետի ընտրությունների կենտրոնները կոռուպցիայի դեմ պայքարում
• Ինչո՞ւ է Թրամփը թիրախավորում Իրանի «Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսը»
• Համր կոճակ

 

Իրանի, ԱՄՆ-ի և նրա դաշնակիցների միջև լարվածության աճի պայմաններում, BBC- ին Իրան մուտք գործելու հազվադեպ հնարավորություն տրվեց:

Իրանցիները զայրացած են, որ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփն անցյալ տարի դուրս  եկավ միջուկային գործարքից և Իրանի նկատմամբ ջախջախիչ պատժամիջոցներ հաստատեց:

BBC- ի թղթակից Մարտին Պաթիենսը, օպերատոր Նիկ Միլլարդի և պրոդյուսեր Քարա Սվիֆթի հետ եղել է Թեհրանում և սուրբ քաղաք Քոմում, իրանցիների հետ խոսել ճգնաժամի խորացման մասին:

Ինչպես բոլոր օտարերկրյա ԶԼՄ-ների, այս թիմի դեպքում էլ ձայնագրությունը վերահսկվում էր, խմբին էլ ամբողջ ժամանակ ուղեկցում էր կառավարության ներկայացուցիչը:

Թեհրանի ամենահարուստ արվարձանները կառչել են լանջերից, տապից ու աղտոտումից հեռու, որը խեղդում է քաղաքի գրեթե ինը միլիոն մարդուն:

Կիրակի օրերին, շատ իրանցիներ՝ երիտասարդ և ծեր, իրենց ուսապարկերով հեռանում են քաղաքից: Բայց նույնիսկ մաքուր լեռնային օդում հնարավոր չէ փախչել ԱՄՆ պատժամիջոցներից:

Դոնալդ Թրամփը վերականգնեց Իրանի նկատմամբ պատժամիջոցները, երբ միակողմանի դուրս եկավ Իրանի և աշխարհի վեց տերությունների միջև կնքված միջուկային գործարքից:

ԱՄՆ նախագահն ասել է, որ նախկին գործարքը մեծ շռայլություն էր Իրանի համար և այդ երկրին ազատ հնարավորություն տրվեց բալիստիկ հրթիռներ մշակելու ու Մերձավոր Արևելքի գործերին միջամտելու հարցում:

Թրամփը ցանկանում է «առավելագույն ճնշում գործադրել» Իրանի վրա՝ պարտադրելու վերադառնալ բանակցային սեղանի շուրջ: Շատերը վախենում են, որ դա կարող է հանգեցնել հակամարտության:

Իրանը կատաղած է, իրեն խաբված է համարում ԱՄՆ-ի և լքված եվրոպական երկրների կողմից, որոնք դեռևս աջակցում են գործարքը` Մեծ Բրիտանիան, Ֆրանսիան ու Գերմանիան:

Ամերիկայի որոշումը ամրապնդեց այն կարծրատիպը, որ Վաշինգտոնին երբեք չպետք է վստահել: ԱՄՆ-ի (և Մեծ Բրիտանիայի) նկատմամբ անվստահությունը Իրանում խորացել է այն բանից հետո, երբ 1953 թ.-ին երկու երկրները կազմակերպեցին հեղաշրջում և իշխանությունից հեռացրին Իրանի ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված վարչապետին:

«Մենք, իրանցիներս շատ երկար պատմություն ունենք և միշտ դիմակայել ենք դժվարություններին», – ասում է Հադին, ով իր փոքրիկ սրճարան է հրավիրում զբոսաշրջիկներին:

Հադին ասում է, որ ամերիկացիների կարծիքով պատժամիջոցները կհանգեցնեն խռովությունների և Իրանի կառավարությունն էլ այլընտրանք չի ունենա ու կգնա փոխզիջման:

Սակայն նա նշեց, որ պատժամիջոցները ճիշտ հակառակն արեցին, ամբողջ երկրում համախմբեցին լիբերալներին ու պահպանողականներին:

«Մենք այստեղ ունենք ազգային միասնություն և վիճակն ինչքան բարդանում է, այնքան մարդիկ ավելի միասնական են դառնում»:

Թեհրանի հարավային արվարձաններում, որտեղ աշխատավոր խավն է ապրում, պատժամիջոցներն ավելի ուժեղ են զգացվում:

Մինչև պատժամիջոցների սահմանումը, նրանց վիճակը դարձյալ լավ չէր, իսկ անցյալ տարի շատերը հայտնվեցին եզրագծին:

Սննդամթերքի գները ավելի քան կրկնապատկվել են, իսկ տնտեսության անկման պատճառով շատերը պայքարում են աշխատանք գտնելու և ծայրը ծայրին հասցնելու համար:

«Ես համոզված չեմ, որ Դոնալդ Թրամփը առավելություն է ստանում մեզ վնասելով», – ասաց Զոհր Ֆարզանեն, երեք երեխաների մայրը, որն օրական մոտ  2 դոլար է աշխատում:

Նա ասում է, որ պատժամիջոցների պատճառով ընտանիքն աղքատության մեջ է հայտնվել,  այլևս չի կարողանում միս գնել ընտանիքի կամ էլ շնչադիմակ իր ասթմայի համար:

Նա 11 տարեկան տղային ուղարկել է բարեգործություն, որպեսզի երեխան կարողանա օրական մեկ անգամ նորմալ սնվել: Նրա համար անչափ վիրավորական է, որ ստիպված է օգնություն խնդրել:

«Շնորհակալ ենք Աստծուն, որ ուտելու մի կտոր հաց ու պանիր ունենք», – ասաց նա: «Ի վերջո, Իրանում խաղաղություն է, պատերազմ չկա»:

Ցանկացած իրանցի, ում հետ խոսել եմ 10-օրյա այցի ընթացքում, կարծում է, որ ԱՄՆ-ի հետ պատերազմ չի լինի, չնայած լարվածությունը մեծացավ, երբ ԱՄՆ-ն Իրանին մեղադրեց Օմանի ծոցում նավթային տանկերների վրա հարձակման համար, բացի այդ Իրանը խփեց ԱՄՆ հետախուզական անօդաչու սարքը  Հորմուզի նեղուցում:

Իրանի նախկին փոխարտգործնախարար Հոսեյն Շեյխոլիսլամն ասել է, որ պատերազմը ոչ մի երկրի շահերից չի բխում:

«Պատերազմ չի լինի, իհարկե, հնարավոր է, որ որևէ մեկը սխալ թույլ տա, բայց մենք պատերազմ չենք ուզում:

«Ես կարծում եմ Թրամփը հասկանում է, որ պատերազմն իր օգտին չէ, քանի որ մեր դեմ պատերազմը նշանակում է մահացած ամերիկացի զինվորներ, իսկ նա պատրաստ չէ թաղումների Վաշինգտոնում», – ասել է Շեյխոլիսլամը:

Լեռան մոտ ես հանդիպեցի մի երիտասարդ կնոջ`Նասիմին, որը զբոսնում էր մի խումբ ընկերների հետ:

Ես հարցրեցի նրան, թե ինչ է մտածում նախագահ Թրամփի մասին: Նա ծիծաղեց, բարձրացրեց ձեռքերը, ափերը վեր ու այդ ժեստով հասկացրեց, որ չգիտի, թե ինչ ասի:

Բայց հետո այն, ինչ նա ասաց, զարմացրեց ինձ:

«Գուցե մեզ համար ավելի լավ լիներ, եթե պատերազմ սկսվեր», – ասաց նա:

Ես հարցրեցի. Ինչո՞ւ պետք է ինչ-որ մեկը պատերազմ ցանկանա:

«Դա, ըստ էության, կարող է հանգեցնել մեր իշխող համակարգի փոփոխության: Դա կարող է բերել ավելի լավ վիճակի: Բայց եթե այն կնպաստի քաղաքացիական պատերազմին, ապա ոչ, լավ չի լինի», – պատասխանեց նա:

2009 թվականին Նասիմի նման մարդիկ բողոքի ակցիաներ անցկացրին փողոցներում, երբ նախագահ Մահմուդ Ահմադինեժադը վերընտրվեց:

Այն կոչեցին «Կանաչ հեղափոխություն», քանի որ այդ գույնն օգտագործում էր պարտված ընդդիմադիր թեկնածու Միր Հուսեյն Մուսավին, որը մինչև հիմա տնային կալանքի տակ է:

Իշխանությունները ճնշում են բողոքի զանգվածային ցույցերը և պնդում, որ Իրանում հզոր ընդդիմադիր շարժում չկա:

Բայց սա շատ քաղաքական հայացքների երկիր է:

Դուք ունեք կոշտ գծի կրոնական պահպանողականներ, ինչպես նաև լիբերալներ, և, հավանաբար, մեծամասնություն կազմող իրանցիներ, ովքեր պարզապես չեն ուզում աչքի ընկնել: Նախագահ Թրամփը կարծում է, որ այս բաժանումն էլ կարող է օգտագործել:
Չսխալվեք, դրանք կոշտ գծի կողմնակիցներն են, որոնք էլ ղեկավարում են այս երկիրը:

Բայց երբ Իրանը դիմակայի Ամերիկային, իրանցիների մեծամասնությունը, պահպանողական թե լիբերալ, առաջին հերթին կմտածի երկրի մասին:

Հոդվածի բնօրինակն՝ այստեղ