Բացահայտում. Աշխարհի երկրների լավագույն և վատագույն սննդակարգը

Հոդվածի առանցքում

• Ուսումնասիրությունը բացահայտել է, որ աշխարհում առկա է առողջ սննդի սպառման աճ, այդ թվում մրգերի և բանջարեղենի սպառման առումով, բայց այն հետ է մնում աշխարհում անառողջ սննդի սպառման մտահոգիչ ավելացման պատճառով:
• Ուսումնասիրությունը պարզել է, որ բարձր եկամուտ ունեցող երկրները, ինչպիսիք են ԱՄՆ, Կանադան, Արևմտյան Եվրոպան, Ավստրալիան և Նոր Զելանդիան ունեն ավելի լավ սննդակարգեր՝ հիմնված առողջ ապրանքների վրա, բայց զգալիորեն ավելի աղքատ սնունդ անառողջ սննդակարգի դիտարկման ժամանակ:
• Ամենացածր ցուցանիշները առողջ սննդի առումով ունեն նաև եվրոպական երկրները, այդ թվում Բելգիան և Հունգարիան, ինչպես նաև նախկին Խորհրդային Միության հանրապետությունները, այդ թվում Ուզբեկստանը, Թուրքմենստանը և Ղրղզստանը:

Ուշադրությանն արժանի

• Հարցազրույց երեք ամիս առաջ Ֆրեզնոյում նշանակված Հայաստանի նոր պատվո հյուպատոս Պերճ Աբգարյանի հետ
• Իրանը պատրաստակամ է օգնել ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմանը
• Հոլանդական եկեղեցին կարող է կանխել հայ ընտանիքի արտաքսումը

Առողջ սննդակարգի գործածումը նվազում է. Մարդիկ ավելի շատ են ուտում անառողջ սնունդ:

Սպառելով ավելի շատ մրգեր և բանջարեղեն՝ Չադի քաղաքացիները ունեն առողջ սննդի սպառման լավագույն ցուցանիշը աշխարհում, իսկ վատագույն ցուցանիշն ունի Հայաստանը, ասում է նոր հետազոտությունը, որը համեմատում է աշխարհում սննդակարգի սովորույթները:

Ուսումնասիրությունը բացահայտել է, որ աշխարհում առկա է առողջ սննդի  սպառման աճ, այդ թվում մրգերի և բանջարեղենի սպառման առումով, բայց այն հետ է մնում աշխարհում անառողջ սննդի սպառման մտահոգիչ ավելացման պատճառով:

Իրենց եզրակացությունները անելու համար «The Lancet Global Health» ամսագրում հրապարակված ուսումնասիրության հետազոտողները օգտագործել են ազգային տվյալներ, որոնք ընդգրկում են գրեթե ամբողջ բնակչության 90 տոկոսը և պատասխանում են հարցադրմանը, թե ինչպե՞ս են մարդիկ սնվել 1990- 2010 թվականներին:

Նրանք վերլուծել են սննդակարգի երեք խմբեր: Առաջինը հիմնված էր տասը առողջ սննդակարգերի վրա՝ մրգեր, բանջարեղեն, լոբի, ընկույզներ և սերմեր, ձավարեղեն, կաթ, ընդհանուր ճարպային թթուներ, ձուկ, բուսական օմեգա և դիետիկ սննդատեսակներ: Երկրորդը հիմնված էր յոթ անառողջ սննդի վրա. չմշակված կարմիր միս, վերամշակված մսեղեն, շաքար պարունակող խմիչքներ, հագեցած ճարպեր, այլ տեսակի ճարպեր, դիետիկ խոլեստերոլ և սոդիում: Երրորդը հիմնված էր ընդհանուր առմամբ բոլոր 17 սննդատեսակների խմբերի վրա:

Ուսումնասիրությունը պարզել է, որ բարձր եկամուտ ունեցող երկրները, ինչպիսիք են ԱՄՆ, Կանադան, Արևմտյան Եվրոպան, Ավստրալիան և Նոր Զելանդիան ունեն ավելի լավ սննդակարգեր՝ հիմնված առողջ ապրանքների վրա, բայց զգալիորեն ավելի աղքատ սնունդ անառողջ սննդակարգի դիտարկման ժամանակ:

Արևադարձային Աֆրիկայի երկրները և որոշ ասիական երկրներ, այդ թվում Չինաստանը և Հնդկաստանը, վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում չեն ունեցել բարելավում իրենց սննդակարգերում:

Մինչդեռ, ցածր եկամուտ ունեցող երկրները, ինչպիսիք են Չադը և Մալին, ունեն լավագույն ցուցանիշներ առողջ սննդակարգի առումով:

Ամենացածր ցուցանիշները առողջ սննդի առումով ունեն նաև եվրոպական երկրները, այդ թվում Բելգիան և Հունգարիան, ինչպես նաև նախկին Խորհրդային Միության հանրապետությունները, այդ թվում Ուզբեկստանը, Թուրքմենստանը և Ղրղզստանը: Տարիքն ու սեռը հաշվի է առնելու պարագայում, հետազոտողները հայտնաբերել են, որ մեծահասակները ուտում են ավելի առողջ սնունդ, քան երիտասարդ չափահասները, ինչպես նաև կանայք ավելի շատ սնվում են առողջ սնունդով, քան տղամարդիկ:

Հետազոտողները հույս ունեն, որ իրենց բացահայտումները կարող են օգնել ազգերին նվազեցնել առողջության և տնտեսության հետ կապված ռիսկերը անառողջ սնունդի պարագայում:

Դոկտոր Ֆումիակի Իմամուրան Քեմբրիջի համալսարանից, ով ղեկավարում էր հետազոտությունը, ասել է, որ սննդակարգի բարելավումը «կարևոր դեր է խաղացել»՝ նվազեցնելով ոչ վարակիչ հիվանդությունները, որոնք կազմում են բոլոր մահերի 75 տոկոսը մինչև 2020 թվականը: Առողջ սննդակարգով երկրներն են՝

1. Չադ
2. Սիերա Լեոնե
3. Մալի
4. Գամբիա
5. Ուգանդա
6. Գանա
7. Կոտ դ’Իվուար
8. Սենեգալ
9. Իսրայել
10. Սոմալի

Անառողջ սննդակարգով երկրներն են՝

1. Հայաստան
2. Հունգարիա
3. Բելգիա
4. Չեխիայի Հանրապետություն
5. Ղազախստան
6. Բելարուս
7. Արգենտինա
8. Թուրքմենստան
9. Մոնղոլիա
10. Սլովակիա

Հոդվածի բնօրինակն՝ այստեղ