Exxon Mobil-ը և Chevron-ը 25 տարի անց պատրաստվում են հեռանալ Ադրբեջանի նավթային սեկտորից

Հոդվածի առանցքում

• Exxon Mobil-ը և Chevron-ը պատրաստվում է վաճառել Ադրբեջանի ամենախոշոր նավթարդյունաբերական ընկերության իր բաժնեմասը: Սա նշանակում է, որ ամերիկյան նավթային գիգանտը 25 տարի անց սկսում է հեռանալ նախկին Խորհրդային հանրապետությունից, քանի որ ծրագրում է կենտրոնանալ ներքին արտադրության վրա:

Ուշադրությանն արժանի

• Ադրբեջանը Հայաստանի հետ երկխոսության նոր հնարավորություններ է տեսնում
• Ադրբեջանի պահանջով իսրայելական ընկերության արտահանման լիցենզիան կասեցվել է
• Հայաստանն ու Ադրբեջանը շփվեցին Վիեննայում

Որոշ աղբյուրներ հայտնում են, որ Կասպից ծովի հարավային ջրերում գտնվող Ադրբեջան–Չիրագ–Գյունեշլի հանքում ունեցած իր 6.8 տոկոս բաժնեմասը վաճառելով` Exxon-ն ակնկալում է ստանալ 2 միլիարդ եկամուտ:

Rival Chevron-ը «Ռոյթերս»-ին ասել է, որ նույնպես որոշել է վաճառել  Ադրբեջան–Չիրագ–Գյունեշլիում իր 9.57 տոկոս բաժնեմասը, ինչպես նաև իր 8.9 տոկոսը Բաքու–Թբիլիսի–Ջեյհան նավթատարում:

Exxon-ի մամուլի խոսնակ Ջուլի Քինգն արձագանքել է շրջանառվող լուրերին` ասելով, որ իրենք չեն պատրաստվում մեկնաբանել շուկայում տարածվող շշուկներին և շահարկումներին: Ադրբեջանի պետական նավթային ընկերության` «Սոքար»-ի մամուլի խոսնակն ասել է.

«Լուրերը Exxon-ի մասին են և «Սոքար»-ը հարկ չի համարում մեկնաբանել դրանք»:

Երկու ընկերությունների համար էլ այս վաճառքը կնշանակի 25-ամյա գործընկերության ավարտը: Exxon-ը և Chevron-ն ամերիկյան այն 5 նավթային ընկերություններից են, որոնք Խորհրդային Միության փլուզումից հետո օգնել են Ադրբեջանին ստեղծել նավթային ինդուստրիան և 1994-ին սկսել  են Ադրբեջան–Չիրագ–Գյունեշլիի շահագործումը:

Ադրբեջանն ու գործընկերները սա անվանել էին դարի գործարք` հաշվի առնելով հանքի մեծ պաշարները և հուսալով նոր ավելի շատ պաշարներ հայտնաբերել ապագայում` այդ կերպ օգնելով Եվրոպային ազատվել ռուսական նավթագազային կախվածությունից:

Թեև նախագիծը համակարգում էր բրիտանական հսկա BP-ն, այն ստանում էր ԱՄՆ կառավարության աջակցությունը և 5 ամերիկյան ընկերություններ` Exxon, Amoco, Unocal, Pennzoil և McDermott, մասնակցում էին գործարքին:

BP-ն հայտարարեց, որ Exxon-ի և Chevron-ի ծրագրերի մասին որևէ տեղեկություն չունի:

Ադրբեջան–Չիրագ–Գյունեշլին ստանում էր նաև Արևմուտքի աջակցությունը, քանի որ հույս կար, որ այն կօգնի նվազեցնել ռուսական էներգառեսուրսներից կախվածությունը, բայց այդ հույսերը մարեցին, քանի որ նոր մեծ պաշարներ չհայտնաբերվեցին:

Ադրբեջանը դարձել է ավելի հաստատակամ իր էներգետիկ հարստությունը վերահսկելու հարցում` ստեղծում է էներգետիկ նախագծեր, որոնք վերահսկում է պետական Սոքարը:

Exxon-ից և Chevron-ից բացի BP-ին է պատկանում Ադրբեջան–Չիրագ–Գյունեշլիի բաժնետոմսերի 30.4 տոկոսը: «Սոքար»-ը վերահսկում է 25 տոկոսը:  

Այս նավթահանքը ապահովում է Ադրբեջանի նավթի արդյունաբերության առյուծի բաժինը: 2018-ի առաջին կիսամյակում արդյունաբերվել է մոտ 600.000 բարել հումք` օրական: Սա կազմում է ամբողջ արդյունաբերության 3/4-ը:

Կոնսորտիումի այլ անդամներ են ճապոնական Inpex-ը` 9.3 տոկոսով և նորվեգական Equinor-ը` 7.3 տոկոսով: 

Exxon-ը և Chevron-ը վերջին տարիներին կենտրոնացած են Միացյալ Նահանգների տարածքում այլ տեսակի հանքերի շահագործման ուղղությամբ: Exxon-ը նաև միլիարդավոր դոլարի ներդրումներ է կատարել  Գույանայում նավթի հանքերի հայտնաբերման ուղղությամբ, երբ Chevron-ը զբաղված է Ղազախստանում հսկայական Տենգիզ հանքով, որը գնահատվում է 37 միլիարդ դոլար:   

Բաքու–Թբիլիսի Ջեյհան նավթատարն ապահովում է Ադրբեջան–Չիրագ–Գյունեշլիի հումքի մեծ մասը` Բաքվից Վրաստանի տարածքով դեպի Թուրքիայի Միջերկրական Ջեյհան նավահանգիստը:

 

Հոդվածի բնօրինակն՝ այստեղ: