Իրանը գրոհում է Եվրոպան

Հոդվածի առանցքում

• Հոլանդական կառավարությունը Իրանին մեղադրել է Նիդեռլանդներում երկու մահափորձերի կազմակերպմանը ներգրավված լինելու մեջ: Այս պնդումները ներկայացված են հոլանդական կառավարության հրապարակած նամակում, ուր նշվում է, թե 2015 թվականից ի վեր Իրանը կասկածվում է Եվրոպայում առնվազն չորս մահափորձերի և մեկ պայթեցման փորձի մեջ։ Երկու սպանությունների հետաքննությունը հանգեցրեց 2018 թվականի հունիսին Նիդեռլանդներից երկու իրանցի դիվանագետների արտաքսմանը։

Ուշադրությանն արժանի

• Թրափմը և Պուտինը հանդիպել են Բուենոս-Այրեսում
• Ռուսաստանն ու Իրանը զգուշացնում են ԱՄՆ-ին հեռու մնալ Վենեսուելայից
• Աքրամ Այլիսլի. Ինչպես է ադրբեջանցի գրողը պայքարում իր գրքերն այրելու դեմ

Եվրամիությունը երեկ երեկոյան Իրանի Իսլամական Հանրապետության հետախուզության նախարարության և Իրանի երկու քաղաքացիների նկատմամբ պատժամիջոցներ է սահմանել, քանի որ հոլանդական կառավարությունը Իրանին մեղադրել է Նիդեռլանդներում երկու մահափորձերի կազմակերպմանը ներգրավված լինելու մեջ:

Այս պնդումները ներկայացված էին հոլանդական կառավարության հրապարակած նամակում, ուր նշվում է, թե 2015 թվականից ի վեր Իրանը կասկածվում է Եվրոպայում առնվազն չորս մահափորձերի և մեկ պայթեցման փորձի մեջ, ինչը հավանաբար կխթանի Թրամփի վարչակազմի կոչերը՝ ուղղված Թեհրանի միջազգային մեկուսացմանը:

Երկու սպանությունների հետաքննությունը հանգեցրեց 2018 թվականի հունիսին Նիդեռլանդներից երկու իրանցի դիվանագետների արտաքսմանը, ինչպես նշվում է նամակում: Այս տեղեկությունը այդ ժամանակ չի հրապարակվել: Դիվանագետներին չեն հեռացրել «մահափորձերի մեջ որևէ հաստատված անձնական ներգրավվածության պատճառով», – նշվում է նամակում, սակայն դա ազդանշան էր, որ Նիդեռլանդները որակում են Իրանի հնարավոր հավանական մասնակցությունը այդ լուրջ գործերին, որպես անընդունելի:

Նամակի համաձայն՝ արտգործնախարար Ստեֆ Բլոկի և Ներքին գործերի նախարար Կաժա Օլլոնգրենի ստորագրությամբ, իրանցի պաշտոնյաները հերքել են մահափորձերին ներգրավված լինելու բոլոր մեղադրանքները:

AIVD- ը, հոլանդական ներքին հետախուզության ծառայությունը, հայտարարել է, որ առաջին դեպքը տեղի է ունեցել 2015 թ. դեկտեմբերին Ամերտեր քաղաքում՝ Ամստերդամից ոչ հեռու: Այնուհետև պարզվել է, որ 56-ամյա Ալի Մոթամեդ անունով անձը գնդակահարվել է երկու անձանց կողմից: Սպանությունը սկզբում զարմացրեց հարևաններին. Մոթամեդը էլեկտրիկ էր, ով, ըստ երևույթին, հանգիստ ապրում էր իր կնոջ և որդու հետ:

Սակայն հոլանդական «Het Parool» թերթը անցյալ տարի հաղորդեց, որ դատական ​​փաստաթղթերի համաձայն, Մոթամեդը ապրում էր կեղծ անունի ներքո: Իր իրական անունը Մոհամմադ Ռեզա Քոլահին էր, և նա մահապատժի էր դատապարտված Իրանում 1981 թ. Թեհրանում Իսլամական հանրապետական ​​կուսակցության շտաբի ռմբակոծման կազմակերպման կապակցությամբ: Հարձակման արդյունքում զոհվել է ավելի քան 70 մարդ, այդ թվում `Իրանի նորընտիր Իսլամական հանրապետության թիվ 2 գործիչը, արդարադատության նախարար Այաթոլլահ Մոհամմեդ Բեշիշին:

Het Parool- ը հաղորդում է, որ Քոլահին 1980-ականներին եկել է Նիդերլանդներ, որպես փախստական, և հոլանդական կառավարությունը տեղյակ չէր 1981 թ. ռմբակոծության մեջ իր ենթադրյալ ներգրավվածության մասին մինչև նրա մահը: Այս հանցագործության մեջ կասկածվող երկու հանցագործները Իրանի համայնքի հետ որևէ կապ չունեցող հոլանդացի հանցագործներ էին:

Նամակում նշված երկրորդ սպանությունը տեղի է ունեցել 2017 թ. նոյեմբերին Հաագայում: Այդ միջադեպը տեղի է ունեցել իր տան դիմաց, երբ սպանվել է 52-ամյա Ահմադ Մոլա Նիսիին, որը Իրանի Խուզեստան շրջանում արաբական ազգայնական շարժման հիմնադիրն է:

Նիսսիի դուստրը նրա մահվան հիմքում տեսնում է Իրանի և Սաուդյան Արաբիայի միջև մրցակցությունը: «Եվրոպան անվտանգ է թվում, բայց զգույշ եղեք», – հարցազրույցում ասել է Հարա Ահմադ Նիսին: «Սաուդյան Արաբիան և Իրանը չեն սահմանափակվում Մերձավոր Արևելքի սահմաններով: Այն տարածվում է Եվրոպայում»:

Նամակում նաև ներկայացվում են Իրանի միջամտության երկու ենթադրյալ դեպքեր` ԵՄ այլ ազգերի մասնակցությամբ:

Առաջինը Փարիզում տեղադրված պայթուցիկն էր, որի նպատակն էր թիրախավորել իրանական ընդդիմադիր «Mujahideen-e Khalq» (MEK) հեղափոխական խմբի կողմից կազմակերպված հսկայական հանրահավաքը: Հանդիպմանը ներկա էին հազարավոր մարդիկ, այդ թվում նախագահ Թրամփի անձնական փաստաբան Ռուդոլֆ Վ. Ջուլիանին: Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնն ասել է, որ, հավանաբար, այս սցենարի հետևում է կանգնած Իրանը, սակայն ընդգծեց, որ սրա մասին տեղյակ չէր ամբողջ իրանական կառավարությունը:

«Ինչպես գիտեք, Իրանը երբեմն բաժանվում է տարբեր խմբակցությունների, և ես այսօր չեմ կարող ասել, թե հրամանը որտեղից է եղել՝ վերնախավից, անվտանգության ծառայությունից, թե այլ բաժնից», – ասել է Մակրոնը:

Հոլանդական նամակում նկարագրվում է նաև Դանիայում տեղի ունեցած մահափորձը, որը բացահայտվել է սեպտեմբերին: Մահափորձի ենթադրյալ թիրախը Նիսսիի նույն արաբական անջատողական շարժման անդամն էր:

Այդ ժամանակ Դանիայի վարչապետ Լարս Լոկկե Ռասմուսենը ենթադրյալ իրանական գործողությունները որակել է «անընդունելի» և Twitter- ում գրել «Իրանի դեմ հետագա գործողությունները կքննարկվեն ԵՄ կողմից »:

Երեքշաբթի Եվրամիությունը համաձայնվել է Իրանի կառավարությանը պատժել իր ենթադրյալ ներգրավվածության հետ կապված: Սանկցիաները սառեցնելու են Իրանի հետախուզության և անվտանգության նախարարության և Իրանի երկու քաղաքացիների ֆինանսական ակտիվները:

Անվտանգության վերլուծաբաններն ասել են, որ Իրանը ներքին և միջազգային ճնշումների ներքո, կարծես թե, ընդլայնում է իր հետախուզական գործողությունները ամբողջ աշխարհում և, հնարավոր է, նույնիսկ որոշակի ծրագրեր ունի բաց հակամարտությունների դեպքում: Անցյալ տարի Իրանի հետ 2015 միջուկային պայմանագրից դուրս եկած Թրամփի վարչակազմը փորձում էր եվրոպական տերություններին ստիպել հակազդել Իրանին:

«Եվրոպան պաշտպանված չէ Իրանի ահաբեկչությունից», – ասել է պետքարտուղար Մայք Պոմպեոն հուլիսին Twitter- ում: «Ռեժիմը մի կողմից փորձում է համոզել Եվրոպային, որ պահպանի Իրանի հետ համաձայնագիրը, բայց մյուս կողմից ահաբեկչական հարձակումներ է ծրագրում Եվրոպայում»:

Իր նամակում Բլոկը և Օլլոնգրենն ասել են, որ ԵՄ Իրանի դեմ պատժամիջոցները և ենթադրյալ ներգրավման հետ կապված քրեական հետաքննությունը կապված չեն Իրանի միջուկային համաձայնագրի հետ: «Քանի դեռ Իրանը կատարում է իր պարտավորությունները պայմանագրի համաձայն, Եվրամիությունը կանի նույնը»:

Հոդվածի բնօրինակն՝ այստեղ